Wees veilig aanlyn

Deur Anet Schoeman. Foto Pexels

Dit is gerieflkik en vinnig om dinge aanlyn te doen. Aanlynwinkels, motorhuur, vlugte, banksake … Tog stel jy elke keer sensitiewe inligting omtrent jouself beskikbaar wat ernstige gevolge kan hê as dit in die verkeerde hande beland.

Volgens ACI Worldwide (’n maatskappy wat betalingstelsels bestuur) het bedrog met betrekking tot aanlynaankope met 31% toegeneem tussen Januarie 2017 en Januarie 2018 terwyl aanlynaankope met slegs 16% vermeerder het. Vakansietye maak dit boonop nog makliker vir aanlynbedrogplegers omdat mense meer aankope as gewoonlik doen en dus nie altyd so fyn opvolg soos gewoonlik nie. Banke is ook onder groot druk tydens besige tye en vind dit moeiliker om agterdogwekkende aankope betyds te identifiseer.

Beskerm jouself, kyk uit vir die volgende

Pasop vir vals e-posse en webwerwe

• Maak webwerwe self oop en moenie ’n skakel volg nie. Die meeste van ons word so oorlaai met e-posse dat dit maklik is om per ongeluk ’n vals e-pos met aanhegsels vol virusse oop te maak sonder om mooi te kyk. Of om nagemaakte skakels te volg wat op die oog af eg lyk, maar met nadere betragting ’n spelfout of ekstra letters raak te sien. Gewoonlik is dit versoeke van jou bank of SARS om persoonlike inligting soos jou bankbesonderhede en ID-nommer deur te gee sodat ’n terugbetaling of oorbetaling bemagtig kan word.

As jou gunstelingaanlynwinkel vir jou ’n afslagkoepon met ’n skakel aanstuur, moenie oorhaastig wees en daarop klik nie. Gaan liewer self na die aanlynwinkel se webwerf, doen jou inkopies, en gebruik dan die afslagkoepen wanneer jy betaal. Enige koepon wat na jou ge-epos word, sal ook op hierdie manier geldig wees.

• Inspekteer die URL. ’n Regmatige webwerf sal “https” bevat eerder as net “http”. Die “s” daarby beteken die webblad is “secure”, dus veilig. Dit behoort ook ’n prentjie van ’n slot aan die linkerkant van die URL te hê (sien voorbeeld onder).

• Let op taal- en spelfoute. Vermy webwerwe wat taal- en/of spelfoute in die onderwerpreël bevat of wat net in hoofletters geskryf is.

Moenie dieselfde wagwoord gebruik nie

In ’n meningspeiling teen die einde van 2017 het 81% van mense erken dat hulle dieselfde wagwoord vir al hul aanlyntransaksies gebruik. As kuberdiewe toegang daartoe het, kan hulle op al jou ander aanlynprofiele inkom en skade aanrig. Kry ’n wagwoordbestuurder (password manager) soos Dashlane of Universal Password Manager, waarvoor jy dan net een wagwoord nodig het.